Dawno już minęły czasy, kiedy słowa „psycholog” i „sport” funkcjonowały z dala od siebie. Dzisiejszy profesjonalny sportowiec musi korzystać z jego usług, aby nie został przytłoczony przez presję wyniku, oczekiwania kibiców i trenerów. Niezależnie od tego, jaką dyscyplinę sportu uprawia, mentalność ma duże znaczenie dla końcowego wyniku. Oczywiście, że umiejętności i odpowiednie przygotowanie odgrywają niesamowitą rolę, ale wszystko i tak zaczyna i kończy się w głowie.
Photo by Tim Hipps, FMWRC Public Affairs
Każdy sportowiec stosuje inne techniki motywacyjne. Obecnie trener to już nie tylko fachowiec z jednej dziedziny, ale bardzo wykształcony menadżer, który cały czas musi się rozwijać, aby dotrzeć do każdego typa zawodnika. Powinien wiedzieć, jak jego poszczególni podopieczni reagują w sytuacjach stresowych i wtedy dobiera pod nich właściwe metody. O wiele trudniej ma trener piłkarski, który ma pod swoimi skrzydłami bardzo liczną grupę graczy. Nie jest w stanie poświęcić każdemu odpowiednią ilość czasu, więc kluby korzystają z usług fachowca, który na co dzień przebywa z zawodnikami, służy radą, proponuje różnego rodzaju treningi mentalne, które potrafią dać znakomity efekt.
Jeśli mówimy o zawodach klasy światowej, to różnice między poszczególnymi zawodnikami czy drużynami są niewielkie, metody treningowe bardzo podobne. W takiej sytuacji kluczowa jest „głowa”, dlatego psychologowie sportowi są tak potrzebni. Niewielkie detale mogą zadecydować, czy drużyna osiąga sukces, zapisując się jednocześnie na kartach historii, zdobywając dużo pieniędzy, sławę, uznanie, popularność. Sukces również bywa przekleństwem. Jeśli młody człowiek bardzo szybko staje się celebrytą, media zagłaskują go, wybaczane są mu różne występki, wtedy zachowanie chłodnej głowy jest szalenie trudne.
Kolejna sytuacja kryzysowa występuje, jeśli zawodnik dozna poważnej kontuzji, jego forma sportowa jest daleka od optymalnej. Kluczowe wtedy jest właściwe wyznaczanie celów, umiejętność odpowiedniego skoncentrowania się. Nie można wtedy myśleć o niepowodzeniach, żyć przeszłością. Dobry psycholog potrafi wzmocnić pewność siebie zawodnika, poprawić komunikację między zawodnikiem a trenerem. Najlepszym przykładem wzorowego poprowadzenia był Adam Małysz. Wtedy obecność psychologa w sporcie było czymś niespotykanym. Polski skoczek narciarski był bliski zakończenia kariery, ale „zaopiekował się” nim wysokiej klasy fachowiec, Jan Blecharz, dzięki czemu Małysz zaczął sobie radzić z presją. Każdy zawodnik ma jeden aspekt, z którym sobie nie radzi, jakaś pięta achillesowa. Psycholog powinien jak najszybciej znaleźć źródło problemu, żeby móc zacząć działać.
